W tłumaczeniu dosłownym jest to terapia wykonywana rękoma (łac. manus – ręka). Dr Karel Lewit nazwał ją „bezkrwawą chirurgią narządu ruchu”. Bardziej szczegółowa jest definicja opracowana w 2004 roku przez Międzynarodową Federację Ortopedycznych Terapeutów Manualnych (IFOMPT). Według IFOMPT Ortopedyczna Terapia Manualna to obszar fizjoterapii, którego celem jest leczenie dysfunkcji układu nerwowo-mięśniowo-szkieletowego, oparte na wnioskowaniu klinicznym i wykorzystujące bardzo specyficzne środki terapeutyczne oraz ćwiczenia lecznicze dopasowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Niestety terapia manualna jest jeszcze mało rozpowszechniona wśród lekarzy i często mylnie porównywana z tzw. kręgarstwem. Należy jednak podkreślić, iż terapia manualna należy do medycyny i łączy się z prawie wszystkimi znanymi dotąd specjalnościami lekarskimi, a zwłaszcza neurologią, ortopedią, interną, reumatologią oraz rentgenologią. Postępowanie lecznicze ma charakter terapii odruchowej i oparte jest na gruntownej wiedzy anatomicznej oraz neurofizjologicznej. Współczesna terapia manualna prowadzona jest w koncepcji „Clinical Reasoning”, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „kliniczne, dedukcyjne rozumowanie”. Jej fundamentem jest „biopsychosocjalny” model myślenia. Bazuje ona na wiedzy i jej kombinacji, w dniu badania oraz w procesie terapii. Medycyna manualna jest więc klasyczną specjalnością interdyscyplinarną.

Terapeutą manualnym jest dyplomowany fizjoterapeuta bądź lekarz, posiadający dodatkowo zaświadczenie o uzyskaniu minimum certyfikatu szkolenia MT I. Pełne wykształcenie terapeuty manualnego wg. kryterii IFOMPT kończy się certyfikatem Ortopedycznej Terapii Manualnej (OMT).

Terapia manualna wg standardów IFOMPT, która jest podstawą mojej pracy daje możliwość całościowego spojrzenia na dolegliwości przez pryzmat modelu bio-psycho-socjalnego. Każda osoba jest tutaj traktowana indywidualnie, a jednym z najważniejszych elementów terapii jest zrozumienie mechanizmu powstania dysfunkcji poprzez zwrócenie uwagi na przyczyny mechaniczne (mięśniowo-szkieletowe), układowe (przez współistniejące choroby) oraz czynniki emocjonalne.